Philips B6X23A/01

1962

Rapportcijfers:

	Kast:	7
	Geluid FM:	9
	Geluid AM:	9
	Geluid PU:	9
	Ontvangst AM:	9
	Ontvangst FM:	9

Specificaties:

	Buizen:	ECC85, ECH81, EF89, EBF89, EAA91, ECL86, ECL86, EL86, EL86, EM80.
	Golfbereiken:	LG, MG, KG van 25 - 50 meter, FM van 87,5 � 104 MHz.
	Middenfrequent:	10,7 MHz; 452 kHz.
	Luidsprekers:	2x AD 3800 AM
	Resonantiefrequenties:	65 en 70 Hz
	Frequentiebereik versterker:	20 - 20.000 Hz (zelfbouw versterkers)
	Uitgangsvermogen bij 800 Ohm:	2x 4 Watt RMS
	Kast:	Hout, bruin gelakt.
	Afmetingen:	61 x 26 x 29,5 cm
	Verbruik:	100 Watt

Beschrijving:

Alle buizenradio�s die ik in het bezit heb, zijn allemaal mono radio�s. Ik wil nog een aantal stereo modellen zien te bemachtigen. Dit exemplaar werd elektrisch gezien in bijzonder slechte toestand aangeleverd. Hiervan wil ik niet de verkoper beschuldigen, zeker niet gezien de lage prijs die ik er voor betaald heb. Ik beschouw het opknappen van deze radio eerder als een leuke uitdaging. Buiten de schaalkoord van de AM en de verlichting is ook het hele versterkergedeelte defect. Een uitgangstrafo heeft kortsluiting en is verbrand. De andere uitgangstrafo ziet er ook niet 100% uit, maar heeft in ieder geval geen kortsluiting. Omdat de kathodeweerstand gemeenschappelijk gebruikt wordt door beide EL84�s, heb ik de 100 Ohm weerstand vervangen door een van 180 Ohm. De EZ81 is ook defect en heb ik vervangen door 4 diodes 1N5408 en een weerstand van 120 Ohm / 10 Watt. Het geluid is slecht en het lijkt er op dat met name de lage tonen snel in de verzadiging gestuurd worden. Omdat de statische instelling in orde is, wordt de tweede uitgangstrafo ook meteen als verdacht aangemerkt. Omdat de luidsprekers ook nog 800 Ohm zijn, kan je geen vervangend type uitgangstrafo inbouwen. Ook het oorspronkelijke tegenkoppelcircuit is aangepast op de luidspreker impedantie van 800 Ohm. Om de radio toch geheel goed werkend te krijgen zat er niks anders op dan een compleet nieuwe versterker te ontwerpen. Ik weet dat er veel Philips radio�s en TV�s bestaan met 800 Ohm luidsprekers zonder uitgangstrafo�s en dat er buizencombinaties zijn, zoals EL84 met EL86, of PCL86 met PL84. Van die versterkers weet ik ook nog dat deze een zuiver geluid weergeven en dat de lage tonen weergave zeer goed is. Ik besloot dus om twee versterkers te bouwen met ECL86 en EL86. Omdat beide EL84�s, de ECC83 en EZ81 komen te vervallen beschik ik over 4 vrije buisvoeten. Enfin, nadat ik op een avondje beide versterkers heb ingebouwd, kwam er in ieder geval leven in de radio. Het tegenkoppelcircuit had ik losgelaten, en achteraf bleek ook dat deze niet werkte, de versterker ging dan oscilleren. In ieder geval kon ik het ontvangstgedeelte gaan herstellen. Het AM gedeelte werkt prima. Het FM gedeelte begon na 5 minuten te oscilleren. Eerst werd de ECC85 verdacht, maar achteraf bleek het aan de ECH81 te liggen. Vreemd dus, als je bedenkt dat het AM gedeelte wel goed werkt.

Nadat de FM weer 100% in orde is, bleek dat de geluidsweergave op zich goed is, maar dat de luidsprekers bij de lage lonen een enorme uitslag hebben waardoor het geluid gaat vervormen en soms zelfs de spreekspoel tegen de magneet aanslaat. De vermogensmeting wijst uit dat de versterker 2x 4 Watt RMS levert, terwijl de luidsprekers elk 6 Watt zijn. Het gevaar zit hem dus in de resonantiefrequentie van de luidspreker, waar het vermogen tot 12 Watt kan oplopen. Oplossing is om een nieuw tegenkoppelcircuit te cre�ren. Hiervoor moest de voorversterker gewijzigd worden. Uiteindelijk bestaat het tegenkoppelcircuit uit slechts 1 weerstand. Verder heb ik met het meten met de toongenerator en oscilloscoop gemerkt dat bij 10.000 Hz de versterking met 3 dB is afgenomen en dat deze trend zich voortzet met 6 dB/octaaf. Dit is de schuld van de voorversterkerbuis. Ook de ECC83, ECC808, EABC80 hebben hiervan last. Dat is ook de reden waarom ik nooit ontwerpen maak met de ECC83 o.i.d. Beter is om een ECC81 of ECC82 gebruiken. Enfin, een oplossing is het plaatsen van een kleine kathode condensator van 22 nF over de weerstand van 1 kOhm bij de voorversterkertrap. Nu is het frequentiebereik van 20 tot 20.000 Hz +/- 1 dB. Ook het loudness circuit is aangepast, omdat er eerst teveel aan lagen tonen in het geluid zat. Het eindresultaat is dat de radio een zeer neutraal en aangenaam geluid geeft. De AD 3800 AM luidsprekers zijn zelfs in staat om de hoogste tonen (15.000 Hz) goed weer te geven, zodat een tweeter overbodig kan blijven. Om voldoende lage tonen en een goed stereobeeld van de CD speler te verkrijgen, dient de radio in een hoek van de kamer opgesteld te worden. Ik heb de radio over 2 Philips RH541 MFB boxen laten spelen. Hoewel de buizen versterkertrap zuiver klinkt komen er teveel lage tonen uit de MFB boxen omdat het loudness circuitje 22 KOhm en 15 nF is. Wanneer ik de condensators overbrug, dan is het geluid uit de MFB boxen prima.

Inmiddels zijn de luidsprekers hersteld met Vinylflex. (Dank aan Frits van Mourik). De resonantiefrequentie is omhoog gegaan van 45 Hz naar 95 Hz. Eigenlijk net iets teveel van het goede omdat ik 75 Hz wilde nastreven. Ik heb op de geribbelde luidsprekerranden 4 laagjes Vinylflex aangebracht. Toch is het een succes. Het geluid vervormt niet meer en gaat zelfs erg hard. Inmiddels heb ik de versterker veranderd in een type met stroomtegenkoppeling wat net zo veel betekent als het verwijderen van de ontkoppelelco's alsmede de tegenkoppelweerstanden. Het inboeten van het frequentiebereik is niet hoorbaar en de radio geeft nu hetzelfde klankbeeld als de in originele staat zijnde Philips B8X44A, lekker helder en aangenaam vol.

Omdat de Philips B8X44A een Transistor Stereo Decoder heeft, ligt het ontwerp met het IC MC 1310 nog steeds op tafel. Inmiddels is deze Stereo Decoder een feit en het resultaat is uitstekend.

Prestaties:

Uiteindelijk is het er van gekomen en heb ik deze radio vergeleken met de Philips RH541 MFB boxen. De MFB boxen klinken zeer neutraal, klinkt enigszins pittig (typisch Philips van de jaren '70) en kun je rechtstreeks op de geluidskaart aansluiten en de klankregeling van de geluidskaart mag gerust achterwege blijven of moet een neutrale positie innemen. Omdat de versterkers in de radio naar eigen ontwerp gebouwd zijn zal het niemand verbazen dat het verschil in klank zeer gering is. Wat de toonregeling betreft: deze staan beide op maximaal, zodat het frequentieverloop lineair is bij hoog volume. De geluidssterkte staat op 40% wat inhoudt dat er gebruik wordt gemaakt van extra lage tonen, en dat is wel nodig bij de ingebouwde breedbandluidsprekers.

Van deze radio heb ik ook nog een 2e en 3e exemplaar.

Download het schema van de Philips B6X23A

Terug naar fotogalerij

Terug naar index