Frequency Plots van Buizenradio's

Omdat het moeilijk uit te drukken is hoe een radio of Hi-Fi set klinkt heb ik van een aantal buizenradio's en een PA setje wat gemeten relatieve frequency plots, ofwel frequentie karakteristieken neergezet. Ook laat ik het verschil zien waarom ik een radio wel eens modificeer. 

Hieronder volgen enkele radio's en een PA setje met de bijbehorende frequentie karateristieken.

 


Philips B1X92A



Deze Philips B1X92A radio heeft een kleine ronde luidspreker van slechts 10 cm doorsnede. Omdat geen loudness netwerkje wordt toegepast, nemen de lage tonen vanaf 250 Hz naar beneden reeds af. Omdat de anodecondensator van de uitgangstrafo van de UCL82 nog ingebouwd zit, nemen de hoge tonen vanaf ca 7.000 Hz al af.



Philips B1X02A gemodificeerd



De Philips B1X02A is het 1 jaar jongere broertje van de Philips B1X92A. Door het vervallen van de anodecondensator van de uitgangstransformator van de UCL82 nemen de hoge tonen wat toe en klinkt het geluid wat helderder en minder agressief. Dit is te zien omdat het mid-hoog tussen de 2000 Hz en 4000 Hz een beetje onderdrukt worden. Tevens zijn de hoogste tonen rond de 12.000 Hz weer hoorbaar. Door het toeassen van het RRC netwerkje is het frequentiebereik van de lage tonen uitgebreid van 250 Hz naar 125 Hz. Hierdoor klinkt de radio wat aangenamer en voller. 

 


Philips B5X72A gemodificeerd



Deze Philips B5X72A is hersteld en kan ook dagelijks spelen. Omdat de volumepotmeter vernieuwd is door een ietwat afwijkend exemplaar is de geluidsweergave zeer aangenaam en vol. Tevens heb ik een tegenkoppelcondensator gewijzigd zodat de hoge tonen wat minder agressief klinken. Bij de Philips BX433A en Philips BX634A wordt duidelijk waarom ik een aantal Philips radio's modificeer. Opvallend is het redelijk uitgebreide frequentiebereik van 55 Hz tot 15.000 Hz die uit slechts een enkele ovale dubbelconus luidspreker van 15 x 22,5 cm komt.



Philips BX433A



De Philips BX433A klinkt als een typische Nederlandse Philips radio. Rond de 5.000 Hz vind er een behoorlijke opslingering plaats, zodat de radio erg luid en duidelijk klinkt. Dit is leuk voor de verstaanbaarheid van het gesproken woord, maar de geluidsweergave is erg agressief. Duidelijk te zien is ook dat de hoge tonen vanaf 7.000 Hz nogal steil afvallen.
 

 


Philips BX634A



Voor deze Nederlandse Philips BX634A geldt eigenlijk hetzelfde als voor de Philips BX433A. Het enige verschil is dat de lage tonen weergave iets voller is door de toepassing van een iets grotere luidspreker. Ook hier is het klankbeeld agressief terwijl de hoogste tonen niet tot nauwelijks hoorbaar zijn.
 

 


Philips BX540A



De in Duitsland geproduceerde Philips BX540A voor de Nederlandse markt klinkt duidelijk beter dan de in Nederland geproduceerde Philips radio's. Dit is vooral te zien aan de uitgebreide en aangename hoge tonen weergave. Dankzij de elektrostatische tweeter zijn de hoogste tonen goed hoorbaar. Deze radio klinkt zeer aangenaam.
 

 


Philips BX594A #2 gemodificeerd




Deze weergave is ideaal voor AM weergave. De hoge tonen vallen al vanaf ca 7.000 Hz af en dat heeft te maken dat de luidspreker geen dubbelconus type is. De radio klinkt mooi diep.


Wanneer je een extra open luidsprekerbox met de Philips AD3800M ingebouwd op deze radio aansluit, leeft de geluidsweergave helemaal op. Opvallend is de behoorlijke toename in geluidssterkte, maar ook de toename van de hoge tonen zodat de weergave geschikt is voor een CD-speler of FM tuner. Met name de hoogste tonen zijn goed hoorbaar en de weergave is ook Hi-Fi geworden. 



Dit is een versterker grafiek van een universele versterker die ik zelf in deze radio gebouwd heb. Duidelijk te zien is het tegenkoppelnetwerk die het midden en hoogbereik mooi vlak laat lopen, terwijl de loudness regeling de lage tonen tot +12 dB bij 63 Hz op haalt. Beneden de 55 Hz is de afval van de lage tonen te zien, en dat komt door de relatief kleine koppelcondensator voor de volume potmeter. Lagere frequenties zijn door de luidspreker niet of nauwelijks meer weer te geven en geeft onnodige vervorming. Ook spelen verzadigingsverschijnselen van de uitgangstrafo bij lagere frequenties een grotere rol en neemt de kans op vervormen af. Hierdoor wordt wat uitgangsvermogen gespaard en kan de radio hard spelen zonder te gaan vervormen.



In deze stand staat de radio erg hard te spelen. Te zien is ook dat de tegenkoppeling afgenomen is en dat de versterking min of meer de impedantie van de luidspreker volgt. Ook is de te zien dat de hoogste tonen vanaf ca 8.000 Hz beginnen af te nemen.
 



Blaupunkt Standard Super (Zelfbouw)

 

In deze Radio, de Blaupunkt Standard Super, zit een zelfgebouwde trafoloze 800 Ohm versterker die een Philips AD 3700 AM luidspreker aanstuurt. In deze radio zit geen loudness circuit, maar de lage tonen heb ik net als in de Philips B1X02A met een RRC netwerkje wat opgehaald. Opvallend is de redelijk vlakke weergave en een uitgebreid frequentiebereik van 50 Hz tot ca 12.500 Hz. Deze radio klinkt best wel diep.
 

 


TeKaDe W688~



Deze TeKaDe W688~ is de grootste buizenradio die ik in mijn bezit heb. De radio klinkt zeer diep en mooi helder. Hoewel de hoogste tonen op de grafiek wat afnemen zijn deze door de links en rechts in 45� opgestelde tweeters wel goed hoorbaar. Deze radio doet niet veel onder voor een goede Hi-Fi set qua klankbeeld. 



DAP PA setje



Dit PA setje klinkt zeer aangenaam en heeft een zeer uitgebreid frequentiebereik van 30 - 22.000 Hz. Zowel bij zacht alsook bij stevig geluid klinkt deze set zeer aangenaam. Met deze set hoor ik ook lage frequenties die ik bij veel andere setjes mis. Dit is met name te merken bij live muziek weergave, maar ook bij akoestische sessies. De geluidsweergave is zeer transparant en ook behoorlijk diep.

Het gevaar van een zeer aangenaam klinkende set is wel dat je de neiging hebt om de set eens lekker hard te laten spelen, maar dan zit je ook gauw aan 115 dB(A) waardoor je snel doof kunt raken. Oppassen dus, want op dat moment laat de dynamiek van het menselijke gehoor na en kan er onherstelbare gehoorbeschadiging optreden. Zorg dus ook voor voldoende versterkervermogen en regel de limiter/compressor af op ongeveer 105 dB(A). Dit is het moment dat de geluidsweergave wat schreeuwerig begint te worden en ook het punt waar tijdelijke doofheid optreedt. Continu lawaai vanaf 80 dB(A) maakt langzaam maar zeker doof. Tijdelijk lawaai tot 120 dB(A) maakt je tot ongeveer 1 dag doof. Boven de 120 dB(A) kan acute gehoorschade optreden. Wees voorzichtig.

Terug naar index