Blaupunkt Standard Super GW 

Rapportcijfers:

	Kast:	6
	Geluid AM:	9
	Geluid PU:	9
	Ontvangst AM:	9

Specificaties:

	Buizen:	UCH81, UBF80, UCL82, UL41
	Golfbereiken:	LG, MG, KG van 15 � 50 meter.
	Middenfrequent:	472 kHz.
	Luidspreker:	Philips AD 3700 AM
	Resonantiefrequentie luidspreker:	63 Hz.
	Frequentiebereik versterker:	15 - 20.000 Hz
	Uitgangsvermogen bij 800 Ohm:	3 Watt RMS
	Kast:	Donkerbruin bakeliet
	Afmetingen:	37 x 31 x 22 cm
	Verbruik:	42 Watt

Beschrijving:

Wanneer je op zoek bent naar een compacte radio met een relatief grote luidspreker van 17 cm doorsnede, dan kun je in de regel een goede geluidskwaliteit verwachten en is er ook gemakkelijk in huis een plaatsje voor te vinden. Verder met de gebruikelijke Lange Golf, Midden Golf en Korte Golf banden van 16 tot 50 meter zijn anno 2011 nog voldoende omroep zenders te vinden.
 
Deze radio lijkt veel op de Telefunken Standard-Super. Hoewel het chassis van hetzelfde fabricaat is, zit het verschil in de elektronica en het schaalglas. De vermoedelijke oorspronkelijke buizenbezetting is UCH5, UCH5, UBL3, UY3 en een stroomstabilisator (soort gloeilamp) in het gloeicircuit. De uitgangstrafo is primair 4,5 kOhm en de UBL3 mag met 200 Volt gevoed worden. Varianten hierop zijn types met ECH4, ECH4, EBL1 en AZ1, of UCH11, UBF11, UCL11 en UY11. Ik ga van de laatste variant uit en bouw hieromheen een radio met UCH81, UBF80, UCL82 en UL41 en de gelijkrichting bestaat uit 5 diodes 1N5408. Dat er een extra UL41 is toegevoegd heeft te maken dat ik geen gebruik maak van een uitgangstrafo en omdat ik een 800 Ohm luidspreker toepas. De voordelen van een uitgangstrafoloze versterker is de rijke en onvervormde lage tonen weergave en de betere hoge tonen weergave. Een tegenkoppelcircuit is niet nodig om resterende fouten recht te trekken zoals dat bij versterkers met uitgangstrafo's het geval is. Ook de eindbuizen slijten wat minder snel omdat de anode discipatie per buis veel lager is, immers: elke buis krijgt ongeveer de halve voedingsspanning. De ontvanger werkt dan volgens dezelfde techniek van de jaren '40 terwijl het versterkergedeelte van de jaren '50 is en het voedingsgedeelte is dan van de jaren '60.

Reparatiegeschiedenis:

Aan deze radio ontbreekt van alles, en wel de achterwand, uitgangstransformator, luidspreker en alle buizen. Ook alle condensators, elco's en weerstanden evenals de smoorspoel zien er allemaal slecht uit. Aan de bovenkant van de bakelieten kast zit een enorme scheur en heb ik met wat superlijm aan elkaar gekregen, maar omdat de kast wat vervormd is, ging het plakken wat lastig. Omdat ik nog een originele Telefunken Standard Super heb is het leuk om van deze radio een soort zelfbouw project te maken, en wel een geheel trafoloze radio. Wanneer je geheel transformatorloos wilt werken moet je kiezen voor U-buizen. Verder geldt dat de voedingsspanning voor de ontvangst 200 Volt en voor het versterkergedeelte 275 Volt moet zijn. De schakeling rond de UCH81 en UBF80 is gebouwd volgens de buizendata die je bij Duncan Amp's Pages vindt, maar de kathodeweerstand en condensator van de UBF80 heb ik laten vervallen omdat deze buis zichzelf instelt via het AGC circuit. 

UCH81

UBF80

De detectie kun je van de UAA91 overnemen en toepassen op beide diodes op pin 7 en pin 8 van de UBF80. 

UAA91

Voor de rest geldt dus dat ik de originele waardes van de condensatoren aanhoud, zoals die in de MF filterspoelen zitten.

Simpele 800 Ohm versterker.

Het versterkergedeelte bestaat uit een UCL82 en UL41 en heb ik in feite overgenomen van de Philips 23TX371A met hier en daar wat wijzigingen. I.p.v. een PL84 kun je een UL84 of UL41 nemen. I.p.v. de PCL82 kun je een UCL82 nemen. Het verschil zit hem alleen in de gloeistroom. De UL41 is iets zwakker dan de UL84, maar in deze schakeling wordt de UL41 vrij zwak belast.

De voeding bestaat uit een brugcel en elco's van 220 uF 385 Volt en 47 uF 350 Volt evenals een scheidingsdiode 1N5408. Nadat ik de oude P-voeten netjes verwijderd heb en een Rimlock en drie noval voeten heb geplaatst ben ik begonnen met het geheel opnieuw opbouwen van de schakeling. Nadat ik de AD 3700 AM luidspreker had ingebouwd en de radio inschakelde werd ik aangenaam verrast door de hoge gevoeligheid van de ontvangst, evenals het stevige en haarzuiver geluid wat uit de luidspreker komt.
Als klankregeling wordt aan de achterkant gebruik gemaakt van een schakelaar. Hier wordt tussen voor- en eindversterkertrap een condensator van 4700 pF naar massa gelegd, zodat de fluittoon van naburige AM zenders wat onderdrukt wordt. Tevens heb ik de ontkoppelelco van de UCL82 laten vervallen. Door stroomtegenkoppeling wordt de versterking wat minder maar is nog meer dan voldoende. Tevens wordt de voedingsbrom nog eens extra onderdrukt. Verder zijn van de capacitieve trimmers de zilveren bovenlaag verdampt. Inmiddels zijn deze vervangen door weliswaar moderne exemplaren van 7-105 pF en is de gevoeligheid van de ontvangst zeer hoog.

Later heb ik modulatiebrom van KG zenders te vermijden een T-filter achter de netschakelaar geplaatst, bestaande uit 2 condensatoren van 47 nF 1000 Volt. Het centrale knooppunt ligt aan massa. Ook heb ik om het ratelende geluid, veroorzaakt door het gloeicircuit, afgevangen met een extra ratelcondensator achter de serie weerstand van het gloeicircuit.

Houd er verder rekening mee dat bij een serie gloeidraad voeding, als eerste de buizen aan bod komen die de meest kahode-gloeidraad spanning kunnen verdragen, ofwel de beste kathode gloeidraad isolatie. De volgrode is dan: gloeilampje 19 Volt 100 mA, UL41 (150V) , UCL82 (200V), UBF80 (150V), UCH81 (100V). Omdat de kathodespanning van de UL41 ca. 115 Volt is, kan deze als eerste in de gloeistroom keten worden opgenomen. De weerstand voor de gloeistroom keten is 800 Ohm 10 Watt.

Prestaties:

Omdat ik in deze radio een trafoloze versterker heb ingebouwd evenals de lage tonen die ik wat opgehaald heb, klinkt het geluid van deze radio lekker diep en vol. Door het ontbreken van de uitgangstrafo is de basweergave aangenaam dik en onvervormd. Ook kan deze radio erg hard spelen zonder dat deze gaat vervormen. Hier bewijst zich toch weer het uitgangstrafoloze principe.

Plots:

De laatste tijd heerst er nogal een discussie hoe een buizenversterker klinkt. Als je klein wilt beginnen, kun je het beste met een 800 Ohm versterker beginnen in combinatie met de juiste breedband luidspreker. Ik laat a.d.h.v. impedantie grafieken zien wat voor invloed een buizenversterker op een luidspreker heeft.

Hier zie je dus het mooie frequentieverloop van een trafoloze 800 Ohm versterker. Om capacitieve invloeden van de eerste voorversterkerbuis tezamen met de 500K log potmeter uit te sluiten staat de volumeregelaar op maximaal ingesteld met een laag stimulus signaal.

Hierboven zie je dezelfde grafiek, maar dan belast met een Philips AD 3700 AM luidspreker. Omdat een buizenversterker, in tegenstelling tot een transistor versterker, een uitgangsimpedantie heeft die vaak gelijk is aan de luidsprekerimpedantie, volgt het geluidsbeeld min of meer de impedantie karakteristiek van de luidspreker.

Tenslotte de luidspreker AD 3700 AM aangesloten op de trafoloze versterker met loudness netwerkje. Je ziet uiteindelijk dat de lage tonen en ook de hoge tonen wat opgehaald worden. Dit bepaalt in grote mate de klank van de buizenversterker op een breedband luidspreker. Bij een Hi-Fi luidsprekerbox is dit van veel mindere invloed en is het verschil tussen een transistor versterker en buizenversterker minder direct hoorbaar.

Dit is de uiteindelijke SPL grafiek via de luidspreker en meetmicrofoon. Het loudness netwerkje had ik op het gehoor ingebouwd, en het eindresultaat valt niet tegen. Ondanks dat de lage tonen behoorlijk veel opgehaald worden, is de klankweergave redelijk neutraal. Let op de scherpe piek rond de 3500 Hz. Dit is kenmerkend voor de Philips dubbel conus luidsprekers. Toevallig komt dit goed uit bij AM weergave. De dip bij 1000 Hz wordt veroorzaakt door de interferentie van de grote en de kleine conus. Dit is echter niet storend en kom je ook vaak tegen bij coaxiaal luidsprekers die een hoge scheidingsfrequentie hebben.
De piek bij 3500 Hz is recht te trekken met de toonschakelaar, om vervolgens na 4500 Hz verder af te laten vallen. Dit is ideaal voor de AM weergave.


Disclaimer:

Let op: Alle radio's met U-buizen worden rechtstreeks uit het net gevoed. Oorspronkelijk vindt er enkelfazige gelijkrichting plaats. Afhankelijk van de polariteit van de netstekker kan op het chassis rechtstreeks 230V~ staan. Omdat ik bij deze radio een brugcel in de netleiding heb opgenomen staat ALTIJD 115 Volt op het chassis.

Op vragen hoe je zelf zo'n radio kunt ombouwen, modificeren enzovoorts ga ik niet op in. De bovenstaande schema's geven al een goede hint. De schema's zijn verre van volledig. Aan te raden is dat de netschakelaar dubbelpolig is en dat bij een stevige netvoeding zoals deze een netzekering van 2A traag wordt opgenomen.  Elektronicakennis op middelbaar niveau is dus een absolute vereiste. 

Download het schema van de Blaupunkt Standard Super GW (Origineel)
Terug naar fotogalerij
Terug naar index